بسیاری از افراد بر این باور هستند که مسواک زدن منظم می تواند ضامن سلامت دهان و دندان باشد،در حالی که در فضای دهان نقاطی وجود دارد که با مسواک زدن هم به آن ها دسترسی نخواهیم داشت. باقی ماندن مواد غذایی بین دندان ها باعث جمع شدن باکتری در فضای دهان شده که به پوسیدگی دندان ها منجر می شود. برای داشتن دندان های سالم و لبخند زیبا، استفاده از مسواک، به تنهایی پاسخ گو نیست. برای حل این مسئله و سلامت بهتر دهان و دندانها، از نخ دندان کمک بگیرید. استفاده از نخ دندان در کنار مسواک و دهانشویه از جمله اعمال رعایت بهداشت دهان و دندان است که به پیشگیری از پوسیدگی، بیماری لثه و بوی بد دهان کمک می‌کند.به همین دلیل انواع مختلفی نخ دندان در مدل ها و طعم های متنوع تولید شده اند تا افراد با هر سلیقه ای بتوانند از آن ها استفاده مطلوب را ببرند. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا به طور کامل با نخ دندان و انواع آن آشنا شوید.
انواع نخ دندان و فواید هرکدام به طور کلی، نخ دندان‌هایی که در بازار وجود دارند به چند دسته تقسیم می‌شوند:* نخ دندان مومی و بدون موم* نخ دندان طعم دار و بدون طعم* نوار بین دندانی* نخ دندان PTFE* نخ دندان دسته دار* نخ دندان برقی* نخ دندان سوپر فلاسنخ دندان بدون مومنخ دندان بدون موم از نایلون ساخته شده و از حدود ۳۵ رشته به هم تابیده شده، تشکیل شده است. برخی افراد نوع بدون موم راانتخاب می کنند؛ زیرا ذرات غذا را بهتر جذب می کند. با این حال، نخ دندان بدون موم احتمال بیشتری دارد که پاره شود.فواید:به دلیل نازک تر بودن، نخ می تواند راحت تر در فاصله‌های کم بین دندان ها و در تمام جهات داخل دهان حرکت کند.طعم دهنده های شیمیایی ندارد.به دلیل نداشتن هیچگونه طعم، برای افرادی که به بو و طعم حساس هستند، مفید است. نخ دندان مومینخ دندان مومی مشابه نوع بدون موم از نایلون ساخته شده است و فرقی که با نوع بدون موم دارد این است که یک لایه نازک از جنس موم بر روی سطح خود داشته که سبب ضخیم تر شدن نخ دندان می شود. این نوع نخ دندان نسبت به نوع بدون موم راحت‌تر بین دندانها حرکت می کند ولی چون ضخامت بیشتری دارد ، استفاده از آن برای دندان های به هم چسبیده مناسب نیست. نخ دندان موم دار نسبت به دیگر نخ دندان ها دیرتر پاره می شود.فواید:وجود لایه مومی، کشیدن نخ دندان را راحت تر کرده و فرد هنگام استفاده از نخ دندان در دهان خود احساس نرمی خواهد کرد.موم استفاده شده در این محصولات معمولا طعم های مختلفی دارد که سبب خوشبویی دهان و تازه شدن نفس می شود.برای کسانی که به تازگی شروع به استفاده از نخ دندان کرده اند نخ دندان مومی انتخاب خوبی است؛ زیرا این محصول کمک می کند که بدون ساییدگی، شیار میان دندان ها را نخ دندان کشید.به دلیل اینکه در این محصولات روان کننده طبیعی وجود دارد، استفاده از نخ دندان مومی برای کسانی که دندان هایشان ازیکدیگر فاصله دارند، راحت تر و لذت بخش تر خواهد بود.نخ دندان طعم داراستفاده از نخ دندان طعم دار به سلیقه فرد بستگی دارد. اکثر افراد طعم نعنا و اکالیپتوس را به دلیل حس تازگی نفس، انتخاب می کنند.در طرف مقابل عده ای ترجیح می دهند نخ دندانی استفاده کنند که هیچ طعمی نداشته باشد. نخ دندان های طعم دار بیشتر برایکودکان برای تشویق آن ها به کشیدن نخ دندان استفاده می شود.از نظر عملکرد بین نخ دندان طعم دار و بدون طعم تفاوت خاصی وجود ندارد. مقدار بسیار کمی قند و کالری در نخ دندان های طعم دار وجود دارد، ولی هیچ اثر مخربی بر روی دندان ها نخواهند داشت. انواع طعم ها همچون شکلات ، توت فرنگی، نعنا و اکالیپتوس را می توان برای نخ دندان مشاهده کرد.نوار بین دندانی یا نوار نخ دندان اگر فاصله بین دندان ها زیاد باشد، میتوان از نوار بین دندانی یا نوار نخ دندان به آن چسب دندان نیز گفته می شود استفاده نمود.نوار بین دندانی معمولا از نظر شکل و ضخامت، با نخ دندان تفاوت دارد. این محصولات مسطح بوده و ضخامت بیشتری دارند.نوار بین دندانی هم به صورت مومی و هم بدون موم وجود دارد.فواید نوار بین دندانیاز آنجا که نوار بین دندانی جنس نسبتا سختی دارد ، به آسانی ریش ریش یا پاره نمی شود.ضخامت بیشتر این نوع نسبت به نخ دندان های معمولی، آن را به انتخاب مناسبی برای افراد دارای دندان های با فاصله زیاد تبدیل کرده است.به دلیل مسطح بودن، می تواند فاصله بین دندان هایی که تا حدودی به یکدیگر نزدیک هستند را تمیز کند.نخ دندان PTFE همان ماده‌ای است که در پارچه‌های Gore-Tex نیز استفاده میشود و مخفف پلی تترا فلورو اتیلن است. نخ دندان PTFE به راحتی بین دندانها حرکت کرده، سر می خورد و در مقایسه با انواع معمولی کم تر پاره می شود و برای کسانی که دندان‌های ناهموار دارند بهترین گزینه است. اما باید توجه کنید که این نوع نخ دندان به دلیل داشتن پرفلورو اکتانوئیک اسید سرطان زا بوده و می‌تواند بر سطح هورمون‌ها و سیستم ایمنی بدن تأثیر منفی بگذارد. در نتیجه بهتر است قبل از استفاده از نخ دندان PTFE با دندانپزشک خود مشورت کنید.نخ دندان دسته دارنخ دندان دسته دار مدلی از نخ دندان است که دارای یک قطعه پلاستیکی به عنوان دسته و یک نخ متصل در سر آن است. این نخ دندان جایگزین نخ دندان های قدیمی شده و در اشکال و اندازه های مختلفی تولید می شوند.فواید نخ دندان دسته دارراحتی در استفاده: استفاده از این نخ دندان بسیار راحت تر از مدل های قدیمی است؛ زیرا لازم نیست آن را دور انگشتان خودبپیچید و دندان ها را نخ بکشید. دسته‌دار بودن این نخ دندان به شما امکان می‌دهد به راحتی دندان‌هایتان را تمیز کنید، بدون اینکه نگران آسیب رسیدن به دیواره لثه و دندان‌هایتان باشید.صرفه‌جویی در زمان: نخ دندان کشیدن با استفاده از نخ دندان دسته‌دار سریعتر و آسان‌تر است.مناسب برای استفاده ناتوانان حرکتی: برای افرادی که دارای مشکلات حرکتی هستند و نمی‌توانند از نخ دندان عادی با استفاده از انگشتانشان استفاده کنند، نخ دندان دسته‌دار می تواند کمکشان کند.مناسب برای دندان‌های ارتودنسی: افرادی که ایمپلنت یا ارتودنسی کرده اند، نخ دندان دسته‌دار یک ابزار موثر و کارآمد بهشمار می‌رود.تمیزی عمیق‌تر: دسته‌دار بودن نخ دندان ، به شما امکان می‌دهد به طور عمیق‌تر و دقیق‌تر به فضای بین دندانها و همچنین بهدندان های انتهای دهان دسترسی پیدا کنید و پلاک و باکتری‌ها را از روی سطوح دندان حذف نمایید.محافظت از لثه: استفاده مداوم از نخ دندان دسته‌دار می‌تواند به بهبود و حفظ سلامت لثه‌ها و جلوگیری از التهابات لثه کمککند.برخی از نخ دندان های دسته دار برای رعایت بهداشت بیشتر، سری قابل تعویض دارند.نخ دندان الکتریکی(برقی)نخ دندان های الکتریکی(برقی) نوع دیگری از نخ دندان است برای افرادی که استفاده از نوع عادی نخ دندان برای آن ها سخت است.نخ دندان های الکتریکی دارای دسته های ارگونومیک هستند و برخی از انواع آن ها دارای سرهای زاویه داری هستند که تمیز کردن پشت دندان ها را راحت تر می کنند. همچنین این نوع نخ دندان با تحریک آرام لثه، سبب بهبود سلامت دهان می شوند. اما اشخاصی که برروی دستان خود کنترل ندارند مثل بچه های کوچک، بزرگسالان مسن و یا هر کسی که دستش می لرزد ، نباید به تنهایی و بدون نظارت از مدل برقی استفاده کنند.نخ دندان های برقی، شامل 2 نوع متفاوت هستند که به روش های مختلف کار می کنند. این دو نوع را در ادامه مطلب توضیح داده ایم:نخ دندان کشیدن با آب: به این نوع نخ دندان برقی که کار کشیدن نخ دندان را با آب انجام می دهد نخ دندان آبی می گویند. آب با فشار بسیار زیاد از دستگاه نخ دندان برقی خارج شده و پلاک و باکتری های بین دندان را از بین می برد. همچنین می توان به جای آب از دهانشویه در این محصول استفاده کرد.نخ دندان کشیدن با آب و هوا: در این محصول از آب و هوا بصورت ترکیبی استفاده می شود. به این شکل که هوا و قطرات ریز آب از نخ دندان برقی خارج می شود و جریان هوا می تواند پلاک های بین دندان را از بین ببرد.نخ دندان سوپر (Super flosses): در بعضی موارد برای تمیز کردن یک سری از دندانها نمی توان از نخ دندان های معمولی استفاده کرد مثل وقتی که براکت ها و سیم ثابت ارتودنسی در دهان قرار گرفته باشند و یا قسمت هایی که بریج( bridge) دندانی وجود دارد چون در این موارد بین دندانها باز نیست و نخ دندان های معمولی از فواصل آنها رد نمی شود.برای حل این مسئله از نوعی نخ دندان های مخصوص به نام سوپرفلاس (super floss) استفاده می شود.نخ دندان سوپر فلاس سه قسمت متفاوت دارد که قسمت ابتدایی نخ، نازک و تا حدی سفت بوده و حالت سوزن مانند دارد ولی نسبت به سوزن، نرم تر است و جنس آن پلاستیکی است که کمک می کند نخ دندان از سیستم های ارتودنسی یا زیر بریج دندانی عبور کند.قسمت میانی نخ دندان سوپر فلاس حالت اسفنجی و نرم دارد به خروج مواد غذایی کمک می کند.قسمت انتهایی این نخ دندان شبیه نخ دندان معمولی است که برای نخ کشیدن معمولی زیر بریج یا زیر سیم ارتودنسی استفاده می شود.با استفاده از این نوع نخ دندان مخصوص، غذا زیر سیم های ارتودنسی یا زیر بریج ها گیر نخواهد کرد و از پوسیدگی دندانهاجلوگیری می کند. نظر دندانپزشکان دراین موارد، ضروری بوده و باید از آنها طرز استفاده از این نوع نخ دندانها را پرسید.نخ دندان ارتودنسیمراقبت از سیم یا براکت های دندان در زمان ارتودنسی بسیار مهم است. کشیدن نخ دندان به روش درست و صحیح حین ارتودنسی دندان ها، ضروری است. نخ دندان هایی که برای ارتودنسی مناسب هستند ، سر سفتی دارند و به راحتی زیر براکت های ارتودنسی حرکت می کنند. نخ دندان های مومی نیز چون لغزنده هستند می توانند انتخاب مناسب تری برای افراد دارای ارتودنسی باشند. از نخ دندان سوپرفلاس نیز میتوان با صلاح دید ارتودنتیست استفاده کرد.روش استفاده صحیح از انواع نخ دنداندر هنگام کشیدن نخ دندان باید از دست خود استفاده کنید و دست را وارد دهان کنید، پس حتما قبل از استفاده از نخ دندان، دست هایخود را بشوییدابتدا 40تا45 سانتی‌متر از نخ دندان را جدا کنید. می‌توانید به دو روش از نخ دندان استفاده کنید. اول اینکه دو سر نخ دندان را به هم گره زده و یک حلقه درست کنید. روش دوم اینکه یک طرف نخ دندان را به دور انگشت اشاره دست راست و طرف دیگر را دور انگشت اشاره دست چپ بپیچانید.نخ را بین دو انگشت شست و اشاره به گونه‌ای بگیرید که دو و نیم تا پنج سانتی‌متر از نخ بین دو انگشت کشیده شود.از انگشت شست برای دندان‌های آرواره بالا و از انگشت اشاره برای تمیز کردن دندان‌های پایین آرواره کمک بگیرید.با استفاده از حرکت زیگ زاگی نخ را بین دندان ها حرکت دهید و مطمئن شوید به اطراف دندان برخورد نکند.نخ دندان را از یک طرف دیواره و یا لا به لای دو دندان وارد کرده و با کمی فشار از طرف دیگر خارج کنید. در این زمانغذاهای مانده در لای دندانها خارج می‌شوند.همین طور که کار را از یک دندان به دندان دیگر انجام می دهید سعی کنید قسمت جدیدی از نخ دندان را ازبین دست ها آزاد کرده و از آن استفاده کنید. برای هر دندان از یک قطعه تمیز از نخ استفاده کنید.امکان اینکه لثه کمی خونریزی کند زیاد است. فقط دقت کنید که به لثه فشار زیادی نیاورید تا پاره شود.پس از استفاده از نخ دندان آن را دور بیندازید.مزایای کلی استفاده از نخ دندان1.از بین برنده پلاکپس از خوردن هر وعده غذایی مقداری از ذرات غذا لابه‌لای دندانها جا می‌مانند که حتی قابل مشاهده هم نیستند.اگر ذرات غذادر بین دندان ها باقی بمانند سبب ایجاد پلاک می شوند. درون پلاک ها باکتری هایی هستند که می توانند نوعی اسید تولید و به مینای دندان حمله کنند که منجر به ایجاد حفره و پوسیدگی دندان می شوند. از آن جایی که مسواک ها نمی توانند به شیار های بین دندان دسترسی پیدا کنند، پس برای از بین بردن این باکتری ها باید از نخ دندان استفاده کرد.استفاده از نخ دندان به طور منظم ،تمام این ذرات غذا از دیواره دندان جدا شده و در نهایت از ایجاد پلاک جلوگیری میشود.2.پیشگیری از انواع بیماری لثهباکتریهای موجود لای دندانها که به علت نکشیدن نخ دندان رشد می‌کنند، به مرور به لثه نیز آسیب خواهند رساند. این موضوع عفونت لثه را به دنبال خواهد داشت.اگر هنگام کشیدن نخ دندان لثه خونریزی کند ، ممکن است نشان دهنده عفونت لثه باشد که به دلیل عدم استفاده طولانی مدت از نخ دندان ایجاد شده است و عواقب جدی مانند عقب رفتن لثه از دندان ها را به همراه دارد. مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به طور منظم در طول روز می تواند سبب پیشگیری از انواع بیماری های لثه شود.3.کاهش بوی بد دهانبوی بد دهان در اشخاصی که از نخ دندان استفاده نمی‌کنند، رایج است. بخش زیادی از بوی بد دهان مربوط به وجود باکتری‌های لابه‌لای دندان‌هاست. زمانی که وعده‌های غذایی لابه‌لای دندانها باقی می‌مانند، توسط باکتری‌های موجود در دهان تجزیه می‌شوند و بوی بدی از خود ساطع می‌کنند و نهایتا منجر به ایجاد پلاک میشود و روند پوسیدگی دندان را سریعتر می کنند. استفاده از نخ دندان یکی از ابزاری است که می توانید برای کاهش بوی بد دهان استفاده کنید.4.کمک به سلامت قلببهداشت مناسب دندان از جمله کشیدن منظم نخ دندان فقط به سلامت دهان و دندان کمک نمی کند، بلک می تواند برای سلامت قلب نیز مفید باشد. طبق مطالعات انجام شده در سال 2019، افرادی که به سلامت بهداشت دهان و دندان خود اهمیت بیشتری می دادند، کم تر در معرض فیبریلاسیون دهلیزی و نارسایی قلبی بودند.مضرات استفاده از نخ دندانبه طور کلی، استفاده از نخ دندان ضرر ندارد اما نخ دندان کشیدن به روش اشتباه ممکن است باعث ایجاد اختلال شود. به طور کلی، نخ دندان زمانی به دندان آسیب می‌زند که:
الیاف سخت و خشنی داشته باشد(نخ دندان بی کیفیت)به شکل غلط و معیوبی از آن استفاده شود.بیش از یک الی دو دقیقه نخ دندان کشیده شود.استفاده از آن به شکل وسواس گونه‌ای دربیاید.زمان درست استفاده از نخ دنداناستفاده از نخ دندان چه قبل از مسواک زدن و چه بعد از آن تاثیرگذار بوده و هرکدام مزایای خاص خود را دارد. با توجه به یک مطالعه صورت گرفته در سال 2018 توصیه میشود قبل از مسواک زدن دندان‌های خود را نخ دندان بکشید. هنگامی که از نخ دندان استفاده می‌کنید، معمولاً ذرات غذا و پلاک اطراف دندان خود را شل می‌کنید. سپس عمل مسواک زدن به حذف پلاک و ذراتی که از روی دندانها و خط لثه خود برداشته اید کمک می‌کند.برعکس مسواک زدن که توصیه میشود روزی چند بار انجام شود کشیدن نخ دندان ،یک بار در روز کافی است. برخی افراد ترجیح می‌دهند در طول برنامه صبحگاهی خود از نخ دندان استفاده کنند، در حالی که برخی دیگر تمیز کردن دندان‌هایشان را در شب دوست دارند تا غذاهایی که در روز خورده اند از بین بروند و جلوی رشد باکتری ها را بگیرند